Εκπαίδευση και ετερότητα. Ζητήματα Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής. (2002). Αθήνα: Μεταίχμιο, 175.

Είναι ελπιδοφόρο ότι το σχολείο παρουσιάζει μία κινητικότητα, τα τελευταία χρόνια, και δείχνει ότι αρχίζει να βγαίνει από αυτό τον αντιπαραγωγικό -σε ό,τι αφορά την κοινωνική και εθνική συνοχή- λήθαργο. Αλλά, η ταχύτητα της εξόδου δεν μπορεί να μας ενθουσιάζει, προς το παρόν. Το σχολείο βγαίνει από το χθες ζαλισμένο. Προχωρά προς το μέλλον ατενίζοντας το παρελθόν και έχοντας -όπως έχει συμβεί συχνά, στην πρόσφατη ιστορία του- στραμμένη την πλάτη του στο μέλλον. Οι σειρήνες του παρελθόντος είναι, ακόμη, έντονες και σαγηνευτικές, δεν είναι εύκολο να τις αποφύγει. Έτσι κι αλλιώς, είναι το σχολείο μίας κοινωνίας στην οποία, όταν τραγουδούν οι σειρήνες της παράδοσης, τα υπόλοιπα όργανα -ως δια μαγείας- ξεκουρδίζονται και φαλτσάρουν ή σωπαίνουν. Αλλά, όποιος προχωρά με την πλάτη προς το μέλλον δύσκολα θα αποφύγει τις λακκούβες του δρόμου που οδηγεί στο σύγχρονο ευρωπαϊκό και οικουμενικό περιβάλλον. Σε ένα σχολείο που, όταν το ρωτάς πόσα παιδιά έχει η πρώτη τάξη, προσαρμοζόμενο, πλήρως, στην εθνοτική λογική των σχετικών επιτροπών του Συμβουλίου της Ευρώπης, σου απαντά: «δεκαπέντε δικά μας και τρία Τσιγγανάκια», όπου στο διάλειμμα κάποιος«δικός μας μαθητής» θα πάει στον δάσκαλο και θα παραπονεθεί ότι «τα Γυφτάκια» τού έκλεψαν το μολύβι, για να εισπράξει την απάντηση του δασκάλου «Εγώ σας το είχα πει, αυτά δεν πρόκειται να μας αφήσουν τίποτε όρθιο», η συνείδηση εθνοτικής διαφοράς προωθείται, πλέον, ολοταχώς, μέσα από τον σχολικό θεσμό, χέρι-χέρι με την προκατάληψη και τη διάκριση. Η τσιγγάνικη ταυτότητα θα γίνει, τότε, εθνοτική ταυτότητα και ο μαθητής μας που έρχεται, σήμερα, από το φτωχόσπιτο, ξέροντας ότι είναι φτωχός, αλλά όχι και μειονοτικός, θα γίνει, αύριο, μέλος της τσιγγάνικης «μειονότητας». Αν, όμως το σχολείο δώσει προτεραιότητα στο παιδί ως πρόσωπο, και όχι ως δείγμα μίας συλλογικότητας, αν σταματήσουν οι ετικέτες και οι αντωνυμίες και μπουν στη θέση τους τα κύρια ονόματα, αν οι αυλές των σχολείων πάψουν να είναι χώροι προπόνησης για τα γκέτο του αύριο και γίνουν χώροι συνάντησης και επικοινωνίας ατομικών βιογραφιών, οι προστάτες των μειονοτήτων, αλλά και οι θαυμαστές της εθνοτικής τάξης, θα μείνουν άνεργοι (Γκότοβος, 2002: 175).

Πηγή: Γκότοβος, Α.Ε., (2002). «Εκπαίδευση και ετερότητα. Ζητήματα Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής». Αθήνα: Μεταίχμιο, 175.